พืชดัดแปลงพันธุกรรม (Genetically modified plants)
การวิจัยและพัฒนาพันธุวิศวกรรมด้านพืชเพื่อการเกษตรนั้น มีการดำเนินการวิจัยและพัฒนาในพืชหลายชนิด ได้แก่ ข้าวดัดแปลงพันธุกรรม (ข้าวหอมมะลิ -KHDM 105) ทำโคลน / คัดลอกกับสายพันธุ์ Xa21 ในสหรัฐอเมริกาที่สามารถต้านทานโรคขอบใบแห้งของกรมวิชาการเกษตร มะละกอต้านทาน ต่อโรคจุดวงแหวนที่เกิดจากเชื้อไวรัส Papaya ring spot virus (PRSV) ซึ่งเป็นมะละกอสายพันธุ์ไทย ( โปรตีนห่อหุ้ม เนื้อเยื่อและต้นกล้า ) ของกรมวิชาการเกษตร มะละกอเพื่อชะลอการสุก กล้วยไม้ที่เปลี่ยนการแสดงออกของสี พริกต้านทานต่อโรคใบด่างประ Chilli vein-banding mottle virus (CVbMV) สับปะรดต้านทาน สารกำจัดวัชพืชไบลาฟอส ( bialaphos) และมะเขือเทศ ต้านทานต่อโรคใบหงิกเหลือง ซึ่งเกิดจากเชื้อ Tomato yellow leaf curl virus (TYLCV) เป็นต้น (ตาราง 1)
นอกจากนั้นมีการพัฒนาพันธุวิศวกรรมในพันธุ์ไม้น้ำ โดยทำการวิจัยและพัฒนาสร้างไม้น้ำเรืองแสง เพื่อสร้างมูลค่าของผลิตภัณฑ์สำหรับทางป่าไม้ อยู่ระหว่างการพัฒนาพันธุ์ยูคาลิปตัสเพื่อลดปริมาณลิกนิน ไว้ใช้เพื่อประโยชน์ในเชิงอุตสาหกรรมเยื่อกระดาษต่อไป
ตาราง 1 สถานภาพการวิจัยและพัฒนาพืชดัดแปลงพันธุกรรมในประเทศไทย
ชื่อพืช/สายพันธุ์ | หน่วยงาน | ลักษณะที่ต้องการ | สถานภาพของสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมในประเทศไทย | สถานที่และระยะเวลา |
สถานภาพ : อยู่ระหว่างการทดสอบความปลอดภัยทางชีวภาพ | ||||
มะละกอ/แขกดำแขกนวล | กรมวิชาการเกษตร | ต้านทานโรคไวรัสใบด่างจุดวงแหวนมะละกอ | • ได้ดำเนินการทดสอบความปลอดภัยทางชีวภาพในแปลงทดลองขนาดเล็กในพื้นที่สถานีวิจัย ( confined small scale field trial) พบว่า คัดเลือกได้พันธุ์ แขกนวลดัดแปลงพันธุกรรมต้านทานต่อไวรัสสายพันธุ์จากขอนแก่นจันทบุรีราชบุรี เชียงใหม่ และชุมพร ได้ 100% และมีคุณภาพทางการเกษตรดี | สถานีวิจัยพืชสวน จ.ขอนแก่น / พ.ศ. 2540 |
มะละกอ/แขกดำแขกนวล | ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ | ต้านทานโรคไวรัสใบด่างจุดวงแหวนมะละกอ | • ได้ดำเนินการทดสอบความปลอดภัยทางชีวภาพในภาคสนามขนาดเล็ก ( smallscale field trial) ผล ขณะนี้พบว่า มะละกอดัดแปลงพันธุกรรมให้ผลผลิตสูงกว่าต้นมะละกอสายพันธุ์เดิม 5 เท่า และมีค่าเฉลี่ยของความหวาน 12 บริกซ์ | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน/พ.ศ. 2540 |
มะละกอ/แขกดำ | ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ | ชะลอการสุกของมะละกอ | • ทดสอบสายพันธุ์รุ่นที่ 3 (R3) พบว่าต้านทานไวรัสใบด่างจุดวงแหวนในแปลงทดลอง ขนาดเล็กได้ร้อยละ 100 มีลักษณะพันธุ์ที่ดี ผลผลิตสูง ให้ผลผลิตมากกว่ามะละกอสายพันธุ์เดิมที่เป็นโรค 40 เท่าเมื่อปลูกทดสอบในแปลงเดียวกัน • ได้มะละกอถ่ายยีนในรุ่นแรก 20สายพันธุ์ ( line) • อยู่ระหว่างทดสอบมะละกอดัดแปลงพันธุกรรมรุ่นแรกในกระถางใหญ่ จำนวน10 สายพันธุ์ |
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์วิทยาเขตกำแพงแสน/พ.ศ. 2542 |
สถานภาพ : อยู่ระหว่างรอทดสอบความปลอดภัยทางชีวภาพ | ||||
กล้วยไม้/ขาวสนาน แจคเคอลีนโทมัส และเอียสกุล | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ | ความหลากหลายของสีดอก | • อยู่ระหว่างการพัฒนาให้ได้พืชต้นแบบ | คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์/พ.ศ. 2538 |
ปาล์มน้ำมัน | กรมวิชาการเกษตร | พัฒนาดอกสมบูรณ์ | • อยู่ระหว่างการพัฒนาให้ได้พืชต้นแบบ | สำนักวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ กรมวิชาการเกษตร |
ฝ้าย | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน | ต้านทานหนอนเจาะสมอฝ้าย | • ได้พืชต้นแบบฝ้ายดัดแปลงพันธุกรรมรุ่นแรก ( R 1 ) | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์วิทยาเขตกำแพงแสน/พ.ศ. 2538 - พ.ศ. 2544 |
พรรณไม้น้ำ | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน | เรืองแสง | • อยู่ระหว่างการพัฒนาให้ได้พืชต้นแบบ | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน/พ.ศ. 2549 |
ยูคาลิปตัส | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน | ลดลิกนิน | • อยู่ระหว่างการพัฒนาให้ได้พืชต้นแบบ | มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน/พ.ศ. 2549 |